تولید اثر؛ از دردسر‌های اداری تا هزینه‌های سرسام‌آور | نگاهی به مشکلات تولید و اجرای تئاتر در مشهد
۳ کارگردان جوان در گفت‌و‌گو با شهرآرا از مشکلات تولید و اجرای تئاتر در مشهد می‌گویند.
به گزارش شهرآرانیوز؛ تئاتر، همواره هنری برای انتقال مفاهیم و ابراز احساسات، شور و نوآوری بوده است. اما این عرصه برای نسل جوان و کار اولی کارگردانان، علاوه بر هیجان خلق اثر، مملو از چالش‌های ساختاری و اقتصادی است که می‌تواند انگیزه و انرژی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
فاصله طولانی و فرسایشی بازبینی تا اجرا، تأخیر در مجوز‌های تبلیغاتی، لزوم افزایش تماشاخانه‌های دولتی به دلیل مقرون به صرفه بودن از جمله چالش‌هایی است که کارگردانان جوان در عرصه هنر نمایش اکنون با آن‌ها روبه رو هستند. در این گزارش گفت وگویی داریم با سه کارگردان جوان که این شب‌ها در تماشاخانه‌های شهر، نمایش‌های «خط چشم»، «کارآگاه» و «شیش و بش» را به صحنه می‌برند.
تراژدی کمدی از راز‌های خانوادگی
نازنین سالاری فر، کارگردان تئاتر «خط چشم» که اولین تجربه او در مقام کارگردانی و اجرا در مشهد است، درباره این اجرا می‌گوید: «خط چشم» این شب‌ها در پردیس تئاتر مستقل به روی صحنه نمایش رفته است.
وی اشاره کرد که این نمایش کارنامه هنری او را با یک موفقیت بزرگ همراه کرده است. این اثر ابتدا در جشنواره تئاتر دامغان روی صحنه رفت و خوشبختانه توانست در «همه بخش ها» جایزه کسب کند. به دنبال این موفقیت، گروه به تهران سفر کرد و به مدت یک ماه با تهیه کنندگی سجاد افشاریان اجرای عمومی داشت.
کارگردان نمایش «خط چشم» از استقبال تهران ابراز رضایت کرد و گفت: با وجود اینکه ما گروهی کاملا مشهدی بودیم و در تهران غریب به نظر می‌رسیدیم، حمایت‌های زیادی دریافت کردیم و نتیجه حتی فراتر از انتظارات ما بود. اما اجرای نمایش در مشهد از لحاظ جذب مخاطب، راحت‌تر است. وی دلیل این اطمینان را سابقه فعالیت حرفه‌ای خود از سال ۹۸ در گروه‌های مختلف مشهد، همکاری به عنوان دستیار کارگردان و تعامل گسترده با جامعه تئاتری شهر می‌داند. وی ابراز امیدواری کرد که از روز اول اجرا، نگرانی بابت پر شدن سالن وجود نداشته باشد.
وی درباره وضعیت تماشاخانه‌های شهر بیان کرد: مشکلاتی که در تماشاخانه‌های مشهد است، بیشتر ساختاری است. اینکه فضا آن طور که باید در شأن تماشاگران نیست؛ مثلا اگر دیوار‌های سالن به یکدست شدن نیاز دارند یا صندلی‌ها باید در جای خود باشند، این نظم به آن شکل وجود ندارد. امیدوارم فکری برای ساختار درونی سالن‌های شهر شود.
چالش‌های اجرا در مشهد، از کاغذبازی تا زمان بندی
علی هوشیار، کارگردان تئاتر «کارآگاه»، از آغاز اجرای نمایش جدید خود پس از پشت سر گذاشتن چالش‌های متعدد اداری و اجرایی خبر داد. این اثر که یک تراژدی با اقتباس آزاد از نمایشنامه‌ای ۵۲ ساله است، این شب‌ها ساعت ۱۹ در تماشاخانه بهار روی صحنه می‌رود.
وی درباره ماهیت اثر توضیح داد: «کارآگاه» یک تراژدی با برداشتی آزاد و خلاقانه از نمایشنامه‌ای به قلم «آنتونی شفر» است که ۵۲ سال پیش نوشته شده است و فیلم اقتباسی آن نیز در زمان خود نامزد دریافت چهار جایزه اسکار شد.
این کارگردان درباره چرایی انتخاب این اثر گفت: ایده این تغییرات و برداشت آزاد، زمانی در ذهن من شکل گرفت که حدود یک سال پیش فیلم اثر را تماشا کردم. کنجکاوی‌ها و گره‌های داستانی متن اصلی، مرا به سمت بازنویسی و تلفیق آن با ایده‌های شخصی‌ام سوق داد تا بتوانم به نقطه اوج مدنظرم دست یابم. هوشیار به صراحت به مشکلات و موانعی اشاره کرد که اجرای این پروژه را با تأخیر روبه رو ساخته است.
روند اداری و مسائلی همچون دریافت مجوز‌های تبلیغاتی از جمله این چالش‌ها بوده است. یکی از بزرگ‌ترین موانع، تأخیر در زمان بندی بازبینی‌ها بود. پس از بازبینی در خردادماه این کار قبول شد و آمادگی کامل برای اجرا داشت، اما فاصله تا بازبینی دوم و فنی، دو ماه و نیم طول کشید و این موضوع، زمان بندی کلی پروژه ما را به شدت به هم ریخت؛ به طوری که از زمان شروع کار تا اجرای بعدی، هشت ماه زمان سپری شده است.
این کارگردان همچنین از تأخیر در صدور مجوز تبلیغات انتقاد کرد: ما انتظار داشتیم حداقل ۱۰ روز قبل از اجرا بتوانیم تبلیغات را آغاز کنیم و سایت فروش بلیت را باز کنیم تا ضربه مالی نبینیم، اما در عمل تنها از شش روز مانده به اجرا، اجازه تبلیغات دریافت کردیم. هوشیار در ادامه، نگاهی انتقادی به وضعیت تماشاخانه‌های مشهد داشت و تأکید کرد: باید تعداد سالن‌های دولتی افزایش یابد، زیرا هزینه‌های سالن‌های خصوصی واقعا سرسام آور است. اختلاف قیمت اجاره یک سالن با صندلی‌های مشابه می‌تواند تا دو برابر یا دو و نیم برابر باشد.
وی اظهار کرد: سالن‌های دولتی هم مشکلات خودش را دارد. یکی از معضلات سالن‌های دولتی، طولانی‌تر شدن صف انتظار برای اجراست. اگرچه ما سرانجام پس از هشت ماه نوبت اجرا به دست آوردیم، اما در سالن‌های خصوصی این انتظار کوتاه‌تر است.
هوشیار در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به ظرفیت‌های موجود در شهر مشهد اشاره و بر لزوم ایجاد بستر مناسب برای شکوفایی استعداد‌های جوان تأکید کرد.
تئاتر مشهد فاقد رسانه است
عارف عابدزاده، کارگردان نمایش «شیش و بش»، به بهانه اجرای نمایش خود که این روز‌ها در پردیس تئاتر مستقل به روی صحنه رفته است، در گفت‌و‌گو با ما درباره این نمایش اظهار کرد: هدف از اجرای این نمایش احیای حال وهوای ایران کهن و جذب مخاطب از تمام اقشار جامعه است. وی افزود: موضوع نمایش روایتگر زندگی دو خانواده در دوران قاجار است که بر سر یک دکان به اختلاف می‌خورند. در پی این اختلاف، سوءتفاهم‌هایی بین اعضای خانواده و افراد خارج از آن شکل می‌گیرد و ماجرا‌هایی به وجود می‌آید.
کارگردان «شیش و بش» با بیان اینکه داستان نمایش در قالب یک روز، از صبح تا شب روایت می‌شود، به المان‌های قجری و فرهنگی ایرانی که در این اثر استفاده شده است، اشاره کرد: فضای نظمیه (پاسگاه پلیس دوران قاجار) وجود دارد و المان‌ها و آداب فرهنگ ایرانی مثل بازی‌های رایج آن زمان و زبان زرگری به نمایش اضافه شده است. با طراحی صحنه و لباس و دیالوگ‌هایی که به آن زمان نزدیک است، سعی کردم آن حال و هوای ایران کهن را زنده کنم. وی تأکید کرد که این نمایش صرفا برای مخاطب خاص نیست.
در واقع نمایش باید بتواند تمامی اقشار جامعه، از کودک تا کهن سال، مخاطبش باشند. بخندند و آن یک ساعت و ۲۰ دقیقه را به طور کامل از مشکلات و فضای واقعی زندگی فاصله بگیرند. عابدزاده در ادامه بیان کرد که اگرچه سابقه کارگردانی و بازیگری در دانشگاه و جشنواره‌ها را دارد، اما «شیش و بش» اولین کار کارگردانی او در عرصه اجرای عمومی محسوب می‌شود.
کارگردان تئاتر «شیش و بش» با اشاره به سنگین بودن این پروژه، افزود: این نمایشنامه، چهارده شخصیت و نزدیک به صد صحنه دارد که محمد چرمشیر آن را به گونه‌ای خلق کرده است که به مخاطب بدون اینکه ذره‌ای تداخلی ایجاد شود یا مخاطب از داستان عقب بماند، اطلاعات زیادی می‌دهد. وی بیان کرد: این اثر در سال‌های اخیر حداقل ۱۰ بار در شهر‌های مختلف ایران از جمله مشهد به روی صحنه رفته است.
عابدزاده با تأکید بر لزوم حمایت از تئاتر، به ویژه در مشهد گفت: بحث حمایت از فرهنگ و هنر، به ویژه تئاتر، در مشهد متأسفانه رسانه ندارد. حمایت مالی، کاری و یدی از سوی سازمان‌ها نیست. وقتی یک رسانه‌ای مثل شما به فکر ترویج هنر است، واقعا ارزشمند است. وی آینده تئاتر مشهد را از نظر استعداد و ظرفیت رو به رشد می‌بیند، اما تأکید کرد: ما در تئاتر به هیچ چیزی جز حمایت نیاز نداریم، به ویژه حمایت از گروه‌های جوانی که انگیزه مضاعفشان گاهی سرکوب می‌شود.
این کارگردان جوان افزود: تئاتر آورده مالی چندانی ندارد و اگر کاری واقعا روی صحنه می‌رود پشتش کلی زحمت و استقامت بوده و چشمداشت مالی پشت آن نیست.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
